De Theodora Niemeijer Prijs 2025 is toegekend aan Femke Herregraven

Jury report / March 2025, Stedelijk Museum,

De prijs, ter waarde van €100.000, benadrukt het belang van de representatie van vrouwelijke kunstenaars in de Nederlandse beeldende kunst. De prijs wordt eens in de twee jaar uitgereikt aan een vrouwelijke mid-career kunstenaar, wonend en/of werkend in Nederland, of iemand die de Nederlandse nationaliteit heeft. Bij deze zevende editie is uit een selectie van door het Stedelijk Museum Amsterdam, Van Abbemuseum (Eindhoven) en Museum Arnhem voorgedragen kunstenaars, door de jury een winnaar gekozen.

Samenstelling Jury 2025
De jury bestond uit Caroline de Pont (museum De Pont), Zoë Gray (Director of Exhibitions Palais des Beaux-Art), Bart Rutten (artistiek directeur Centraal Museum Utrecht, kunstenaar en winnaar TNP 2023 Sara Seijn Chang (Sara van der Heide) Andrea Davina (directeur Stichting Niemeijer Fonds)

Juryrapport
De jury van de Theodora Niemeijer Prijs 2025 koos voor Femke Herregraven, een kunstenaar die op de drempel staat van grotere naamsbekendheid, zowel nationaal als internationaal. De jury gelooft dat de toekenning van deze prijs de kunstenaar zal helpen een stevige volgende stap te maken in haar oeuvre. Ook zal het haar samenwerking met het Stedelijk Museum Amsterdam versterken, waardoor haar werk zichtbaarder wordt voor een groter publiek in Nederland.

Herregravens werk is gestoeld op langdurig onderzoek en weet ongrijpbare systemen die we als mensen ons eigen maken, zó door te ontwikkelen dat ze, door hun abstractie, voor bijna niemand behalve een kleine groep specialisten nog te begrijpen zijn. Deze systemen, die verregaande gevolgen hebben voor cultuur, maatschappij en ecologie, weet zij te vangen in haar multidisciplinaire beeldende kunstpraktijk. Met haar kritische blik vraagt zij zowel de politieke-maatschappelijke als de humane kant van onze drang naar systemische efficiëntie en winstbejag fundamenteel ter discussie, zowel op een poëtische als journalistieke manier.

Haar werk richt zich voornamelijk op waardesystemen die buiten het zicht van de mensheid de wereld vormgeven. Vooral de grote mate van abstractie van handelssystemen heeft haar interesse, waarbij zij de absurditeit en de vervreemding van de mens, die zelf deze systemen heeft gecreëerd, genadeloos blootlegt. Maar daarnaast zoomt ze ook in op kleinere systemische ontwikkelingen, zoals de menselijke ontwikkeling van spraak bij jonge kinderen, of specifieke culturele gebruiken die door de globalisering en het allesomvattende kapitalistische systeem onder druk staan. Ze gebruikt hiervoor een breed palet aan media, van algoritmes tot houtsnijwerk, van digitale soundscapes tot hybride installaties. Daarbij valt op hoe zorgvuldig en scherp deze media gekozen zijn in relatie tot het onderwerp en met welke verfijning en precisie zij deze weet uit te voeren.

Haar diep geëngageerde perspectief biedt overtuigend commentaar op de manier waarop we de wereld hebben georganiseerd: kapitalistische bedrijven, efficiëntie najagende overheden en andere machtsstructuren laten hun sporen achter in het landschap, de natuur en het individu. In Herregravens visie delen kunst en geld dezelfde geschiedenis als het gaat om dematerialisatie. De invloed van geld op de kunstwereld liep parallel met de ontkoppeling van geld van goederen en de opkomst van immateriële, conceptuele kunst. Daarmee werd de invloed van taal op de beleving van waarden zichtbaar. Met name door middel van taal stelt zij de inhumane manier van opereren aan de kaak en probeert zij deze te ontregelen. Haar werk zet in op verwondering en verbeelding bij de kijker—menselijke eigenschappen die in onze tijd minder gewaardeerd lijken, maar die essentieel zijn om de problemen van de wereld aan te pakken.

Volgens de jury getuigt haar werk van een uitzonderlijke intelligentie en ambitie die voorbij het hier en nu relevant blijft, zonder te vervallen in loodzware kost. De afgelopen jaren heeft Herregraven een grote ontwikkeling doorgemaakt in haar oeuvre, en de jury kijkt uit naar haar toekomstige werken. Dit alles overtuigde de jury om unaniem voor deze kunstenaar te kiezen, en kijkt ernaar uit dat een groter Nederlandse publiek kennis kan maken met haar werk.

De jury is zeer verheugd de Theodora Niemeijer Prijs 2025 toe te kennen aan Femke Herregraven. We zijn trots dat haar werk, dat nog maar sporadisch is verzameld door Nederlandse musea, zal worden aangekocht door het Stedelijk Museum Amsterdam, waardoor haar aanwezigheid in de Nederlandse collecties zal worden vergroot.

Over de prijs
De kunstprijs werd in 2012 geïntroduceerd omdat werken van vrouwelijke kunstenaars nog steeds ondervertegenwoordigd zijn in tentoonstellingen en (museale) collecties. De winnaars van de vorige zes edities zijn respectievelijk: Sara Sejin Chang (Sara van der Heide) (2023), Silvia Martes (2021), Josefin Arnell (2018), Sissel Marie Tonn (2016), Sachi Miyachi (2014) en Sarah van Sonsbeeck (2012).

Met het uitreiken van de prijs wil de Stichting Niemeijer Fonds de hedendaagse vrouwelijke mid-career kunstenaar onder de aandacht brengen. De prijs biedt steun aan haar verdere ontwikkeling en draagt bij aan de zichtbaarheid als kunstenaar. De aankoop van een werk voor een Nederlands museum is een middel om een betere representatie van vrouwelijke kunstenaars te bewerkstelligen.